Εκπαιδευτική Αναδιάρθρωση
26.03.2007
Εικόνες από το μέλλον…
Καλώς ήρθατε στο «πανεπιστήμιο» της Μαριέττας Γιαννάκου και του Γιωργάκη Παπανδρέου. Καιρός να αγοράσετε τα συγγράμματα σας και να ξεκινήσετε το κυνήγι των πιστωτικών μονάδων. Αφού πρώτα πληρώσετε τα δίδακτρά σας. Τώρα μπορείτε να συνεχίσετε και να ολοκληρώσετε τον 1ο κύκλο σπουδών σας, που θα σας δώσει λίγες εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις ώστε να μπορείτε να μπείτε άμεσα στην παραγωγή, για λίγο καιρό… Αν τα λεφτά σας φτάνουν και είστε λίγο τυχερός μπορείτε να συνεχίσετε στον 2ο κύκλο σπουδών, όπου θα μάθετε κάτι παραπάνω. Όλα αυτά βέβαια με την προϋπόθεση ότι το ίδρυμά σας θα πάρει καλό βαθμό στην αξιολόγηση και δεν θα χάσουν την αξία τους οι πιστωτικές μονάδες σας. Αν κάτι από αυτά δεν σας αρέσει και σκέφτεστε να κάνετε κάτι για να τα αλλάξετε, καμιά συνέλευση, καμιά παράσταση διαμαρτυρίας ή ακόμα καμιά κατάληψη, να το βγάλετε από το μυαλό σας, γιατί με την κατάργηση του Ασύλου οι αστυνομικοί κυκλοφορούν ελεύθεροι στο πανεπιστήμιο. Και δεν χανόμαστε, σε λίγο καιρό θα τα ξαναπούμε στο Ινστιτούτο Δια Βίου Εκπαίδευσης, που βέβαια ιδρύθηκε υπό την αιγίδα της ίδιας εταιρείας που χρηματοδοτεί το «πανεπιστήμιο» σας, για να επανακαταρτιστείτε, με δικό σας κόστος φυσικά, ώστε να μας είστε και πάλι χρήσιμος…
Μα δεν ήταν έτσι τα πανεπιστήμια…
Κάποιοι σοφοί βάλθηκαν όμως να τα «εκσυγχρονίσουν», να τα κάνουν να «ανταποκρίνονται στις νέες ανάγκες της κοινωνίας της πληροφορίας σε συνθήκες παγκόσμιου ανταγωνισμού», να «λύσουν τα προβλήματα που μαστίζουν χρόνια το πανεπιστήμιο» και να κάνουν τους αποφοίτους «ανταγωνιστικούς», «ευέλικτους», «περιζήτητους για την αγορά». Σίγουρα κάπου τα έχετε ακούσει αυτά… Πίσω από αυτές τις λέξεις κρύβεται η ουσία της νεοφιλελεύθερης επίθεσης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Από τον περυσινό Μάη και Ιούνη και φέτος σχεδόν όλο τον χρόνο όλοι οι φοιτητικοί σύλλογοι μαζί με τους καθηγητές τους αγωνίζονται με πρωτόγνωρη ένταση και διάρκεια ενάντια στη μετατροπή του Πανεπιστημίου σε ένα αυταρχικό εκπαιδευτήριο της αμάθειας, όπου βέβαια δεν χωράει κριτική, αμφισβήτηση, φοιτητικός συνδικαλισμός, επιστημονική έρευνα.
Όμως κάποιοι αντιστέκοντα!
Και δεν είναι ένα μικρό χωριό αλλά η συντριπτική πλειοψηφία της ακαδημαϊκής κοινότητας και μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας. Για εμάς το Πανεπιστήμιο είναι ένας ελεύθερος δημόσιος χώρος που θεραπεύονται επιστήμες, που είναι δωρεάν και ανοικτός σε όλες και όλους, που καλλιεργεί την κριτική σκέψη και την σφαιρική επιστημονική γνώση, που ενισχύει τη συλλογικότητα, ένας χώρος που οι νέοι άνθρωποι οργανώνονται για να διεκδικήσουν αυτά που τους ανήκουν και αυτά που τους αξίζουν, ένα πανεπιστήμιο που κοινωνικοποιεί την γνώση και απελευθερώνει την κοινωνία, ένας κοινωνικός χώρος που θρέφει την αμφισβήτηση και μπορεί να πυροδοτεί εξεγέρσεις.
Η Διαδικασία της Μπολόνια
Η διαδικασία αυτή μετάλλαξης των πανεπιστημίων που υλοποιείται πανευρωπαϊκά ονομάζεται «διαδικασία της Μπολόνια» από τη συνθήκη που υπογράφηκε στην Ιταλική πόλη και βάζει τους κεντρικούς άξονες δημιουργίας του Κοινού Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΚΕΧΑΕ). Δηλαδή τη δημιουργία μιας ελεύθερης αγοράς εκπαίδευσης που θα παρέχει πιστοποιημένες υπηρεσίες εκπαίδευσης στους πελάτες της, με το ανάλογο αντίτιμο. Έτσι τα Πανεπιστήμια θα λειτουργούν σαν super market «πιστωτικών μονάδων» που θα πιστοποιούν συγκεκριμένες γνώσεις και δεξιότητες. Αυτή η αναδιαρθρωτική διαδικασία δεν έρχεται ουρανοκατέβατη αλλά υλοποιείται πανευρωπαϊκά εδώ και αρκετά χρόνια με αλλαγές στα προγράμματα σπουδών, με τη δημιουργία τμημάτων «τιποτολογίας», μέσω μιας συνολικής στροφής σε πιο εξειδικευμένα αντικείμενα, που βγάζουν απόφοιτους με γνώσεις εφήμερες. Αυτήν την πολιτική με συνέπεια υπερασπίζονται, υλοποιούν και συναποφασίζουν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ.
Αυτή η διαδικασία έχει συγκεκριμένες αιχμές: ιδιωτικοποίηση, ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, επιβολή διδάκτρων, σπάσιμο των σπουδών σε δύο κύκλους άρα δημιουργία απόφοιτων πολλών ταχυτήτων, διάσπαση των πτυχίων άρα και των επαγγελματικών δικαιωμάτων, υπερεντατικοποίηση των σπουδών, μετατροπή του πανεπιστημίου σε επιχείρηση και ταυτόχρονα κατάργηση κάθε ψήγματος κριτικής σκέψης. Όμως η εκπαιδευτική αναδιάρθρωση δεν μπορεί να ιδωθεί ξεχωριστά από τις νέες εργασιακές σχέσεις, από το εργασιακό μέλλον που μας ετοιμάζουν.
Βασικός στόχος της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης είναι να μαθαίνουμε αυτά που θέλει η αγορά, με τους όρους που θέλει η αγορά και να αποφοιτούμε χωρίς καμία συλλογική κατοχύρωση.
Η αναδιάρθρωση στην εκπαίδευση υλοποιείται με συγκεκριμένους νόμους και διατάξεις.
Α) Ο νόμος για το συμπλήρωμα διπλώματος και τις πιστωτικές μονάδες έρχεται ακριβώς να καταργήσει κάθε έννοια συλλογικής κατοχύρωσης. Αντικαθιστά τα ενιαία πτυχία με επιστημονική συνοχή που σημαίνουν συλλογική κατοχύρωση με έναν ατομικό φάκελο δεξιοτήτων, το Συμπλήρωμα Διπλώματος. Μέσω της διάσπασης των πτυχίων καταργούνται τα συλλογικά κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα και αντικαθίστανται από έναν ατομικό φάκελο δεξιοτήτων επιβάλλοντας ατομικές διαπραγματεύσεις με την εργοδοσία και εδώ δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες για ποιος «διαπραγματεύεται» καλύτερα.
Β) Ο νέος νόμος πλαίσιο έρχεται ουσιαστικά να καταστείλει κάθε αντίσταση σε αυτήν την πραγματικότητα. Το κάνει καταργώντας δημοκρατικές ελευθερίες όπως το Άσυλο, υπερεντατικοποιώντας τους ρυθμούς σπουδών και οξύνοντας τους ταξικούς φραγμούς. Βασικός στόχος να ενσταλάξει στο νέο εργατικό δυναμικό την αντίληψη «σκάσε και δούλευε» αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι οι έννοιες νεοφιλελευθερισμός και δημοκρατία είναι ασύμβατες
Γ) Τα Ινστιτούτα Δια Βίου Εκπαίδευσης (ΙΔΒΕ) καλύπτουν την ανάγκη διαρκούς επανακατάρτισης των στενά ειδικευμένων πτυχιούχων, με δικά τους έξοδα φυσικά. Αυτός ο στενά ειδικευμένος εργαζόμενος είναι αναλώσιμος αφού καλύπτει μόνο εφήμερες ανάγκες της αγοράς και δεν διαθέτει επιστημονική συγκρότηση. Συνολικά όλη η αναδιάρθρωση μπορεί να περιγραφεί σαν μια διαδικασία μετακύλισης του κόστους ειδίκευσης από τον εργοδότη στον εργαζόμενο, μέσω των ΙΔΒΕ, ή συνολικά στην κοινωνία μέσω των αλλαγών των προγραμμάτων σπουδών και της εισαγωγής ειδικεύσεων και κατατμήσεων στις σχολές. Αυτά σε συνδυασμό με το νέο νόμο πλαίσιο και την Αξιολόγηση που επιβάλλουν την αναδιάρθρωση στο Πανεπιστήμιο έρχονται να μας μάθουν αυτά που θέλει η αγορά.
Στόχος λοιπόν είναι η παραγωγή ενός νέου μοντέλου εργαζόμενου που θα παίρνει 400 ή 700 ευρώ, που θα ξέρει μόνο αυτά που θέλουν οι επιχειρήσεις, θα είναι πειθήνιος, χωρίς φωνή, αναλώσιμος, ευέλικτος και δεν θα διεκδικεί, δηλαδή ένα πραγματικό δώρο για την εργοδοσία. Και αν δεν μας αρέσουν οι όροι αυτοί του εργασιακού μεσαίωνα πάντα υπάρχει μια στρατιά ανέργων για να δείχνει ποια είναι η «εναλλακτική» λύση. Κύριο επιχείρημα μάλιστα των θιασωτών της αναδιάρθρωσης είναι ότι η ανεργία οφείλεται στην ανεπαρκή σύνδεση πανεπιστημίου-αγοράς. Ότι δηλαδή υπάρχουν θέσεις εργασίας αλλά δεν είμαστε επαρκείς για να τις καλύψουμε! Την ανεργία όμως την παράγει η πολιτική της απασχόλησης και η έλλειψη θέσεων εργασίας και όχι η εκπαίδευση.
Η Συνταγματική Αναθεώρηση
Η κυβέρνηση της Ν.Δ έβαλε κομβικό σημείο αυτής της αναδιάρθρωσης την αναθεώρηση του άρθρου 16, ώστε να επιτραπεί η δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα λειτουργούσαν ως μοχλός πίεσης προς τα δημόσια ώστε να εφαρμόσουν όλους τους αναδιαρθρωτικούς νόμους. Η δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στοχεύει στην πίεση των δημοσίων για τη συμμόρφωσή τους ως προς την κατεύθυνση και το εμπορευματοποιημένο αγγλοσαξονικό μοντέλο με το οποίο τα κολέγια του εξωτερικού λειτουργούν. Η κίνηση αυτή θα επιφέρει δραματικές αλλαγές στα ελληνικά πανεπιστήμια και θα καταργήσει τον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.
Η γενιά του Άρθρου 16
Εμπόδιο στη συνταγματική αναθεώρηση στάθηκε η έκρηξη της γενιάς που την προετοιμάζουν ότι θα ζει και θα δουλεύει με χειρότερους όρους από ότι οι γονείς της, τόσο στο ωράριο, όσο και στους μισθούς και στη μονιμότητα της απασχόλησης αλλά και σε κατοχυρωμένα συλλογικά δικαιώματα όπως η ασφάλιση. Και νικήσαμε! Καταφέραμε να μπλοκάρουμε την συνταγματική αναθεώρηση και να πετάξουμε στο καλάθι των αχρήστων την «μητέρα των μεταρρυθμίσεων» της κυβέρνησης. Η μεγαλειώδης αυτή νίκη του πανεπιστημιακού κινήματος έπληξε σημαντικά την αναδιάρθρωση αποδεικνύοντας ότι μπορούμε να νικάμε, ότι τα όνειρα μπορούν να παίρνουν εκδίκηση. Φυσικά ακόμα τίποτα δεν έχει τελειώσει… Ο αγώνας συνεχίζεται ευκολότερα όταν υπάρχουν νίκες!