ÏäõóóÝáò Åëýôçò - Âéïãñáößá

ÏÄÕÓÓÅÁÓ ÅËÕÔÇÓ (1911-1996)


Ç æùÞ ôïõ


ÃåííÞèçêå óôï ÇñÜêëåéï ôçò ÊñÞôçò ôï 1911 åíþ ç êáôáãùãÞ ôïõ Þôáí áðü ôç ÌõôéëÞíç ôçò ËÝóâïõ.
Ôï ðñáãìáôéêü ôïõ üíïìá Þôáí ÏäõóóÝáò ÁëåðïõäÝëçò êáé ôï " Åëýôçò" ëïãïôå÷íéêü øåõäþíõìï.
Ôï 1914 ç ïéêïãÝíåéá ÁëåðïõäÝëç åãêáôáóôÜèçêå óôçí ÁèÞíá. Ï ðïéçôÞò öïßôçóå óôï Ó÷ïëåßï Ä.Í.ÌáêñÞ
êáé åß÷å ãéá êáèçãçôÝò ìåôáîý Üëëùí ôï ÃéÜííç ÁðïóôïëÜêç êáé ôïí íåáñü ôüôå É.È.ÊáêñéäÞ.
Ôåëåéþíïíôáò ôï ÃõìíÜóéï ìðÞêå óôç ÍïìéêÞ Ó÷ïëÞ, áëëÜ Þäç ôïí åß÷å áðïññïöÞóåé ç ðïßçóç.
Åß÷å áíáêáëýøåé ôïí ÊáâÜöç êáé ôïí ÊáñõùôÜêç åíþ ôï 1929 Þñèåóå ðñþôç åðáöÞ ìå ôïí õðåññåáëéóìü,
äéáâÜæïíôáò ðïéÞìáôá ôïõ Paul Eluard. To 1935 ãíùñßóôçêå ìå ôïí ÁíäñÝá Åìðåéñßêï, ìå ôïí ïðïßï
óõíäÝèçêå óôåíÜ. Ôçí ßäéá ÷ñïíéÜ Þñèå óå åðáöÞ ìå ôïí ÁíôñÝá Êáñáíôþíç êáé ôïí êýêëï ôïõ Ðåñéïäéêïý
"ÍÝá ÃñÜììáôá": Ã.Êáôóßìðáëç, Ã.ÓåöÝñç, Ã.ÈåïôïêÜ. Óôï ðåñéïäéêü áõôü, ìå ôï ïðïßï óõíåñãÜóôçêå
áñãïôåñá, äçìïóßåõóå ôá ðñþôá ôïõ ðïéÞìáôá.
Ôï 1936 åãêáôÝëåéøå ôéò ðôõ÷éáêÝò ôïõ åîåôÜóåéò êáé êáôáôÜ÷ôçêå óôï óôñáôü ùò ôï 1938. Ôï 1936
ãíùñßóôçêå ìå ôïí ðïéçôÞ Í.ÃêÜôóï, ìå ôïí ïðïßï Ýãéíáí óôåíïß ößëïé. Ôïí ßäéï ÷ñüíï óõììåôÝ÷åé
óå ìéá Ýêèåóç õðåññåáëéóìïý, ðïõ äéïñãáíþèçêå óôï óðßôé ôïõ Åìðåéñßêïõ, ìå ðÝíôå Ýîé öùôïãñáöéêÜ
collages. ÌåôÜ ôï 1938 êáé ùò ôï 1940 ôáîéäåýåé óôéò ÊõêëÜäåò êáé óôçí ÇðåéñùôéêÞ ÅëëÜäá
åíþ äçìïóéåýåôáé ç ðñþôç ðïéçôéêÞ ôïõ óõëëïãÞ “Ðñïóáíáôïëéóìïß”.
Óôïí ðüëåìï ôçò Áëâáíßáò ï ðïéçôÞò åðéóôñáôåýôçêå ùò áíèõðïëï÷áãüò êáé ôïí Ýæçóå áðü ôç "ãñáììÞ
ôïõ ðõñüò" ìå áõîçìÝíç "ðïéçôéêÞ äéÜèåóç".Ôï 1941 âñÝèçêå óïâáñÜ Üññùóôïò áðü ôýöï óôï íïóïêïìåßï
Éùáííßíùí, áðü åêåß óôï Áãñßíéï êáé ôÝëïò óôçí ÁèÞíá ôéò ðñþôåò ìÝñåò ôçò ÃåñìáíéêÞò êáôï÷Þò.
Ôçí êñßóéìç ãéá ôçí ÅëëÜäá ðåñßïäï 1941-1948 äçìïóßåõóå ôá Ýñãá ôïõ
“ Çëéïò ï ðñþôïò “ ôï 1943,
“Áóìá Çñùéêü êáé ÐÝíèéìï ãéá ôïí ÷áìÝíï áíèõðïëï÷áãü ôçò Áëâáíßáò” ôï 1945
“ Ç êáëïóýíç óôéò ëõêïðïñéÝò” ôï 1947.
ÐñùôïóôÜôçóå óôçí åðáíÝêäïóç ôïõ ðåñéïäéêïý “ÍÝá ÃñÜììáôá” åíþ ðáñÜëëçëá Ýãñáöå Üñèñá óôçí
ÁããëïåëëçíéêÞ Åðéèåþñçóç ôïõ Êáôóßìðáëç êáé åðééöõëëßäåò óôçí åöçìåñßäá Åëåõèåñßá. Ãéá Ýíá ÷ñüíï
(1945 -1946) äéåôÝëåóå äéåõèõíôÞò ôïõ íåïóýóôáôïõ Åèíéêïý Éäñýìáôïò Ñáäéïöùíßáò.
Ôï 1948, Ýôïò åðéäåßíùóçò ôïõ åìöýëéïõ ðïëÝìïõ, ôáîßäåøå óôçí Åëâåôßá êáé ìåôÜ åãêáôáóôÜèçêå
óôï Ðáñßóé ùò ôï 1951. Óôç Ãáëëßá ðáñáêïëïýèçóå ìáèÞìáôá óôç Óïñâüíç êáé ãíùñßóôçêå ìå ôïõò
óðïõäáéüôåñïõò ðïéçôÝò êáé æùãñÜöïõò üðùò Breton, Eluard, Camus, Picasso, Matisse, Shagal , Giacometti.
ÁõôÜ ôá ÷ñüíéá ôïõ äüèçêå ç åõêáéñßá íá ôáîéäÝøåé óôï Ëïíäßíï, óôçí Éóðáíßá, óôçí Éôáëßá äéåõñýíïíôáò
ôéò åðáöÝò ôïõ ìå ôïõò óçìáíôéêüôåñïõò êáëëéôå÷íéêïýò êýêëïõò ôçò Åõñþðçò.
Áðü ôï 1951 ùò ôï 1969 Ýæçóå óôçí ÁèÞíá.ÅðéóêÝöôçêå ùò åðßóçìïò ðñïóêåêëçìÝíïò ôéò Ç.Ð.Á. ôï 1961
êáé ôç ÓïâéåôéêÞ Åíùóç ôï 1962.

Ôï 1960 ðÞñå ôï Á' Êñáôéêü Bñáâåßï ÐïéÞóåùò ãéá ôï ÁÎÉÏÍ ÅÓÔÉ êáé äçìïóßåõóå ôçí ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ
“Åîé êáé ìßá ôýøåéò ãéá ôïí ïõñáíü”. Ôçí ßäéá ðåñßïäï äéåôÝëåóå Ðñüåäñïò ôïõ Ä.Ó. ôïõ Åëëçíéêïý
×ïñïãñÜììáôïò (1956-58), ìÝëïò ôçò "ÏìÜäáò ôùí Äþäåêá" (1952-60), Ðñüåäñïò ôïõ Ä.Ó. ôçò Ñáäéïöùíßáò (1953-57).
Ôçí Üíïéîç ôïõ 1969 åãêáôÝëåéøå ôçí ÅëëÜäá êáé åãêáôáóôÜèçêå óôï Ðáñßóé ùò ôï 1971.
Áðü ôï 1971 ùò ôï 1996 Ýæçóå óôçí ÅëëÜäá. Ôï 1979 ôïõ áðïíåìÞèçêå ôï âñáâåßï Nobel Ëïãïôå÷íßáò.
Ôï 1975 ç ÖéëïóïöéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Èåóóáëïíßêçò ôïí áíáãüñåõóå åðßôéìï äéäÜêôïñá
åíþ ôï 1980 áíáêçñý÷èçêå äéäÜêôïñáò ôéìÞò Ýíåêåí óôç Óïñâüíç. Ôï 1981 Ç ÂáóéëéêÞ ÖéëïëïãéêÞ
Åôáéñåßá ôïõ Ëïíäßíïõ ôïõ áðÝíåéìå ôï áñãõñü ìåôÜëëéï Benson. Áíáêçñý÷èçêå åðßôéìïò äçìüôçò
ôï 1975 ÌõôéëÞíçò, ôï 1979 Çñáêëåßïõ, ôï 1980 ÔïëÝäïõ åíþ ôï 1982 ðáñáóçìïöïñÞèçêå áðü ôï
ÄÞìáñ÷ï Áèçíáßùí ìå ôï "÷ñõóü ìåôÜëëéï ôéìÞò ôïõ ÄÞìïõ Áèçíáßùí".
Ï "ðïéçôÞò ôïõ Áéãáßïõ" ðÝèáíå óôéò 18 Ìáñôßïõ ôïõ 1996. athens







ÏäõóóÝáò Åëýôçò