Το άρθρο είναι λίγο cheesy
Αρχικά θέλω να ξεκαθαρίσω πως τα τελευταία δυο χρόνια, και ειδικότερα τους τέσσερεις-πέντε τελευταίους μήνες, ζω την καλύτερη περίοδο της έως-τώρα ζωής μου. Ένας φίλος με έμαθε να γράφω εντατικά τις σκέψεις μου στο χαρτί και του είμαι ευγνώμων, θα αναλύσω σε λίγο το γιατί. Θα ακολουθήσει ένα σχιζοφρενοϊδές ξεδίπλωμα αμφίβολης αξίας. Δεν παίζει να μπαίνει και κανείς εδώ μέσα, αλλά όχι ότι με πολυενδιαφέρει κιόλας.
Αν είσαι γέρος σαν και εμένα, μπορεί να καταλάβεις. Όταν ήσουν δεκαοχτώ είχες μεγάλα όνειρα για τον εικοσάχρονο εαυτό σου; Εγώ ναι. Μόλις είχα περάσει από web development (mern stack, typescript, graphql, django) και είχα «καταφέρει» να στήσω ένα κοινωνικό δίκτυο δακτυλογραφώντας έναν τύπο από το youtube. Είχα arch linux για κανένα δίχρονο και ο εγωισμός, όπως φαντάζεσαι, είχε φτάσει στα ύψη. «Μα γιατί μένει ο κόσμος στάσιμος μετά τα 25;» έλεγα. Είναι όλοι ηλίθιοι; Είχα την ψευδαίσθηση πως το πανεπιστήμιο θα ήτανε περίπατος, πως θα πέρναγα τα μαθήματα χωρίς διάβασμα και πως θα ανταγωνιζόμουνα, στην καλύτερη, απόφοιτους του Microsoft Excel!
Δίδαγμα: Μακριά από web development. Η φράση «Microsoft Office Specialist» μυρίζει Ελλάδα. Η είδηση του πρωταθλήματος επαναλαμβάνεται περιοδικά από την στιγμή που θυμάμαι τον εαυτό μου. Όπως η ρομποτική ένα πράγμα. Σαν να μην έφθανε η ύπαρξη ενός «διαγωνισμού σκλαβιάς» εδώ που τα λέμε, οι γονείς των παιδιών τα αποδέχονται από πάνω και με σημαίες. Τι να τα κάνεις τα ναρκωτικά;
Πανεπιστήμιο
Μετά άρχισαν τα μαθήματα και μπήκα επιτέλους στην θέση μου. Δεν ήμουν η ιδιοφυΐα που φανταζόμουν. Το βασικό μυστήριο ωστόσο εξακολουθούσε να με βασανίζει μέρα με την μέρα: Γιατί οι μεγάλοι μένουν πάντοτε οι ίδιοι; Γιατί βολεύονται; Εφόσον τελικά δεν είναι ηλίθιοι, γιατί τα παρατάνε; Η ερώτηση συνοδεύεται πάντοτε με τον σχετικό τρόμο· εάν βολευτώ κάποια στιγμή στο μέλλον, πράγμα στατιστικά σίγουρο, θα υπάρξει άραγε επιστροφή; Στατιστικά και πάλι, όχι.
Το φετινό καλοκαίρι ήταν ιδανικό. Τελείωνα ένα βαρύ βιβλίο την εβδομάδα (γύρω στα δέκα) και μετά συζητούσα τη θεματική μαζί με φίλους στο κέντρο ή στην φύση. Ένας από αυτούς, ο ίδιος που μου πρότεινε να καταγράφω τις σκέψεις μου, έμπαινε πάντοτε σε απίστευτο βάθος και μου συνιστούσε νέο υλικό, επιτρέποντας στον κύκλο να επαναληφθεί. Από πάνω έβρισκα και χρόνο να προγραμματίζω, ολοκληρώνοντας για πρώτη φορά στα χρονικά ένα από τα διάφορα όνειρά μου, ένα παιχνίδι στρατηγικής χτισμένο από το απόλυτο (σχεδόν) μηδέν.
Μετά ξεκίνησαν οι διαλέξεις! Γράφω εργασίες-αγγαρείες δυο-τρεις γεμάτες μέρες την εβδομάδα και έχω παρατήσει κάθε μορφής διαβάσματος, πέρα από το πανεπιστημιακό. Πλάκα έχει, δεν λέω, αλλά μήπως έτσι δεν θα είναι και η δουλειά μου στο μέλλον; Το καλοκαίρι που έζησα, όσο και αν το ευχαριστήθηκα, μόνο άνεργος μπορεί να το αντέξει. Έτσι φανταζόμουνα πιστεύω τον εικοσάχρονο εαυτό μου, αλλά να που τώρα έχω αφήσει το ποτάμι της μεγιστοποίησης του μέσου όρου να με παρασύρει (9.82 πλέον…), παίρνοντας σβάρνα και τον ελεύθερό μου χρόνο μαζί. Τα μαθήματα είναι διαβολικά σχεδιασμένα ούτως ώστε να μην είναι ούτε παντελώς αδιάφορα αλλά ούτε και ύψιστης ποιότητας. Τόσο όσο να σε κρατάνε εξαρτημένο. Εντάξει, για να μην είμαι άδικος, ομολογώ ότι η σχολή έχει βελτιώσει τρομερά την προγραμματιστική μου αντίληψη. Θα μπορούσα μήπως να πετύχω το ίδιο στον μισό χρόνο σε μια κολεκτίβα προγραμματιστών; Μάλλον ναι! Είχα ακούσει κάποτε πως τα πανεπιστήμια, ειδικότερα τα υψηλού κύρους, είναι πρωτίστως μέρη γνωριμιών για τις ανώτερες κοινωνικές τάξεις, όπως τα μασκέ πάρτι της τσαρικής Ρωσίας ένα πράγμα.
Μέλλον
Οι άνθρωποι από μια ηλικία και μετά γίνονται δύσπλαστοι. Η λύση, πιστεύω, είναι 1) να μεγιστοποιείς τα εξωτερικά ερεθίσματα, την περιέργεια και 2) να καταγράφεις όσο πιο συχνά μπορείς κάθε ασήμαντη φαινομενικά σκέψη. Είναι σαν το πεντάλ του ποδηλάτου, η συνύπαρξη των δυο είναι αναγκαία ακόμα και για την πιο στοιχειώδη των κινήσεων. Εκ των ων ουκ άνευ. Πρέπει να σε έπεισα με τα αρχαία, όχι;
Η σπουδαιότητα του (1) είναι διαισθητικά προφανής. Εάν δεν ήμουν περίεργος δεν θα άνοιγα ποτέ φιλία με τον Χ στο λύκειο, χάρη στον οποίο έσπασα για πρώτη φορά την αμηχανία μου. Προσθετικά, εάν δεν πήγαινα στο Εμπρός το καλοκαίρι δεν θα συναντούσα ποτέ τον γνωστό του Χ, έστω Υ, που με εισήγαγε σε μια ντουζίνα συγγραφέων και με δίδαξε άλλη μια ντουζίνα θεωριών για το πως μπορεί να λειτουργεί ο κόσμος. Η ζωή μου θα ήτανε πολύ, μα πάρα πολύ, διαφορετική! Παρόμοια αλυσίδα συμπτώσεων προκύπτει για κάθε άλλη φιλία στον κόσμο.
Περί στασιμότητας, μήπως έχουμε πέσει ήδη στην παγίδα; Βάλε όπου πανεπιστήμιο δουλειά και θα καταλάβεις. Θεωρητικά θα μπορούσα να χωρέσω ένα βιβλίο στο πρόγραμμά μου, αλλά δεν το κάνω (Ψ). Από τη μια δεν είμαι productivity freak, αλλά από την άλλη η εμπειρία μου λέει πως το να είσαι λουφαδόρος, παραδόξως, δεν συνεπάγει ποτέ χαλαρή και χαρούμενη ζωή (ούτε καν short-term), το αντίθετο μάλιστα! Τις κοινωνικές εξόδους τις θεωρώ απαραίτητες, είναι εκτός διαπραγμάτευσης. Ως λούφα δηλαδή ορίζω τον χρόνο που σπαταλιέται σε compensatory consumerism, όπως διάβασα στον Graeber. Για να μπω στην ουσία, φοβάμαι πως το ίδιο σενάριο (Ψ) θα εφαρμοστεί εν τέλει στα τριάντα μου, πως θα πέσω τελικά στην ίδια παγίδα.
Όνειρα
Ναι, είμαι λίγο χαμένος. Μπορώ να φανταστώ πως μια ζωή σαν και αυτή του φετινού καλοκαιριού, μια ζωή ανεργίας και πλήρους ελέγχου στο διάβασμα, θα με πήγαινε δυνητικά πολύ μακριά. Το πείραμα απέδειξε πως η παραπάνω ρουτίνα αναρχίας μεγιστοποιεί την χαρά και πως μπορεί, με την συμβίωση κατάλληλων ατόμων και αμοιβαίας καθοδήγησης (κολεκτίβα;), να διατηρηθεί σε βάθος χρόνου χωρίς αλλοιώσεις. Στους τρεις αυτούς μήνες εντυπωσιάστηκα από το πόσο σπάνια βυθιζόμουνα σε οτιδήποτε μη-παραγωγικό. Ποτέ μη κάνεις downplay την κοινωνικότητα, είναι απίστευτο το πόσο η φιλία και η αγάπη μπορούν να μας ενθαρρύνουν. Το ξέρω, ακούγεται ιδεαλιστικό, αλλά έτσι πρέπει να είναι τα όνειρα. Φαντάζομαι κάτι σαν μια ένωση του hackerspace.gr και των θεατρικών ομάδων του Εμπρός.
Βρισκόμαστε στο 2025 και η κοινωνία μας δεν μπορεί να εξασφαλίσει πλέον, δυο ολόκληρες χιλιετίες μετά από την αρχαία Αθήνα, το παραπάνω απλούστατο μοντέλο διαβίωσης. Είναι εκατοντάδες φορές πιο παραγωγικό από το οκτάωρο, όμως συγκρούεται μετωπικά με το πρωτότυπο της γαλέρας και την οικονομία της σκλαβιάς. Είναι εξ’ ορισμού εχθρός του κατεστημένου και αντιμετωπίζεται ακριβώς όπως και ένας ζητιάνος· πρέπει να συλληφθεί όχι επειδή κοστίζει αλλά πρωτίστως επειδή ξεγλιστράει ιδιοφυώς από το επιβεβλημένο και αμφισβητεί το κύρος της κατά τ’ άλλα αδύναμης εξουσίας.
Οκτώ ώρες είναι πολλές, πόσο μάλλον όταν εργάζεσαι κατά πάσα πιθανότητα για την κατασκευή νέων «ψηφιακών χειροπέδων». Τα επόμενα χρόνια θα αναγκαστώ, όπως και εσύ, θέλω δε θέλω, να λάβω μια απόφαση.