Η Εμπειρία Μου
Η τρίτη λυκείου ήταν ενδιαφέρουσα χρονιά. Από την μια απολάμβανα τις ώρες μου στην τάξη αλλά από την άλλη, επανεξετάζοντας τώρα την περίοδο αυτή μέσα από τους χαλαρούς φακούς της τρίτης πανεπιστημίου, η καθημερινότητά μου ήταν βάρβαρα μονότονη και μηχανική (duh). Μέσα από τις πανελλαδικές ανακάλυψα τα όρια του εαυτού μου.
Οι γονείς μου δεν μπορούσαν να με πάνε σε φροντιστήριο οπότε διάβαζα λίγο-πολύ στα τυφλά. Πήγαινα σχολείο και με το που γύρναγα σπίτι έκαιγα ένα οκτάωρο μπροστά σε βοηθήματα μαθηματικών, φυσικής και χημείας. Για να είμαι ειλικρινής, η ανάμνηση και μόνο με τρομάζει. Ήταν πραγματικό βασανιστήριο με τα όλα του.
Σχολείο
Αρχικά, ως γνωστόν, οι ρυθμοί του σχολείου ήταν χαλαροί επειδή η υπόλοιπη τάξη δεν μπορούσε να σταθεί όρθια μετά από πεντάωρο φροντιστήριο. Δικαίως, το σχολείο ήταν ένας χώρος αναψυχής και συζήτησης, μια ευκαιρία να σπάσουμε λίγη πλάκα και να ξαναγίνουμε άνθρωποι. Από την άλλη, η χαλαρότητα αυτή με άγχωνε περαιτέρω, γιατί ενίσχυε την τύφλα μου. Όπως κάθε σωστό βασανιστήριο, στις πρώτες μέρες απουσίαζε κάθε μορφής ελπίδα. Οι καθηγητές υπέθεταν πως η ύλη ήταν ήδη γνωστή και εγώ δυσκολευόμουν να τους προφτάσω γιατί είχα περάσει το καλοκαίρι προγραμματίζοντας. Με είχαν προειδοποιήσει διάφοροι στο παρελθόν, αλλά κανείς δεν με είχε ενημερώσει για το τι πραγματικά ερχόταν.
Οι καθηγητές κατάλαβαν γρήγορα τι παίζει, και ανταποκρίθηκαν με τον καλύτερο τρόπο. Μου δανείσανε βοηθήματα και μια αγαπημένη φιλόλογος προσφέρθηκε μάλιστα να μου διορθώνει και κριτήρια, αλλά αρνήθηκα. Γενικά ήμουν πάντοτε αφύσικα διαβαστερός (όχι απαραίτητα έξυπνος), οπότε υποθέτω πως το ενδιαφέρον τους στηριζόταν εν μέρει στο ότι μπορούσα όντως να ανταπεξέλθω, στο ότι οι προσπάθειές τους δεν θα πήγαιναν χαμένες.
Παραδόξως, το σχολείο είχε πλάκα. Αν πέρασες και εσύ τρίτη λυκείου θα καταλάβεις. Το highlight της εβδομάδας ήταν το μπάσκετ στην γυμναστική. Στα διαλείμματα συζήταγα με τους φίλους και τον αδελφό μου τα πάντα, από καθημερινά, λογοτεχνία και φιλοσοφία της επιστήμης μέχρι furries και rust. Η έκθεση ήταν το κάτι άλλο. Είχαμε μια καθηγήτρια συμπαθητική μεν, αλλά βγαλμένη από το 1984. Τυπολάτρισσα και διπλωματική σαν κυβερνητικός εκπρόσωπος. Κάθε φορά που εντοπίζαμε προπαγάνδα στο βιβλίο εξελισσόταν μια μάχη μεταξύ της αναρχοκομμουνίστριας φίλης μας, του αδερφού μου και εμένα ενάντια σε ολόκληρη την υπόλοιπη τάξη και την καθηγήτρια. Χαχαχαχα, δεν υπολόγιζε τίποτα.
Συνεχίζω εγώ. Και να μη σε ενδιαφέρουν οι λεπτομέρειες δεν με πολυ-νοιάζει, έχω πάρει φόρα τώρα. Θα μου μείνει αξέχαστος και ο θρησκευτικός ο οποίος, αν δεν κάνω τραγικό λάθος, είχε σκλήρυνση κατά πλάκας. Ήταν διαβασμένος αλλά και (ελληνοαμερικανική προφορά) vulgar, πως το λέμε στο Ελάντα; Μας έπιανε στα διαλείμματα και συζητούσαμε σαν φίλοι. Μιλάγαμε για τον ιωτακισμό, τον Πανούση, τον συνολικό αριθμό των tweets του Άδωνι και τον Καρλ Πόπερ.
Σπίτι
Η ζωή στο σπίτι ήταν θολή. Έτρωγα ελάχιστα (σαν το πανεπιστήμιο καλή ώρα) και χωρίς να θέλω να υπερβάλω έλυνα προβλήματα από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ. Δεν πέταγα τα Α4 γιατί ήθελα τον πάκο τους ως τρόπαιο για του χρόνου. Χριστούγεννα και Πάσχα φυσικά δεν έκανα, διάβαζα και πάλι όλη μέρα. Φαντάζομαι πως η τότε ζωή μου δεν διαφοροποιείται από αυτήν του ultimate φυτού, είτε πληρώνει για φροντιστήριο είτε όχι. Πώς τα αντέξαμε όλα αυτά;
(Φωνή παππού) Δεν είχαμε την πολυτέλεια του ChatGPT. Τώρα που το σκέφτομαι καλύτερα, θυμάμαι μια συζήτηση επί του θέματος λίγο πριν το κλείσιμο για το Πάσχα. Η παιδική έκπληξη και ο τρόμος εκείνων των ημερών είναι κάτι που πρέπει να αναπτύξω λεπτομερώς σε άλλο άρθρο. Ήμουν δεκαοχτώ χρονών μαντράχαλος αλλά δεν μπορούσα να συγκρατήσω τα γέλια μου όταν άκουσα την μηχανή να μιλάει για πρώτη φορά σαν άνθρωπος. Η έκπληξη αυτή έχει πλέον ξεθωριάσει.
Περί Αντοχής και Αυταπατών
Θα αρχίσω με το ότι έχω ακούσει πολύ χειρότερες αφηγήσεις. Εγώ αντιμετώπισα την διαδικασία στωικά, με την εξαίρεση δυο διάσπαρτων ημερών μέσα στις διακοπές οπότε και κατέρρευσα κλαίγοντας για τους πιο ασήμαντους λόγους. Αυτό ήταν αναμενόμενο εφόσον ζούσα για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα περιβάλλουν διαρκούς ανταγωνισμού, σκλαβιάς και διαφθοράς.
Πως το αντέξαμε λοιπόν; Με τον ίδιο τρόπο που αντέχεις το οκτάωρο, μαϊμούδι (με την καλή έννοια). Οι πρώτες μέρες είναι δύσκολες αλλά μετά συνηθίζεις τον βούρκο, ψαλιδίζοντας τα όνειρά και την καθημερινότητά σου στα νέα δεδομένα. Πείθεσαι πως το καρότο που σου επιδεικνύει η αστική τάξη είναι τελικά ωφέλιμο για εσένα και αρχίζεις το τρέξιμο προς την αντίθετη πορεία, αυτή που σου παρουσίασαν επιμελώς ως σωστή.
Ορίστε η εικόνα: Ο Θεός ρίχνει τα ζάρια και γεννιέσαι βαλκανοειδές. Μεγαλώνεις τοιουτοτρόπως (χειρονομία κυκλικής περιστροφής συχνότητος ενός χέρτζ του δεξιού χεριού με τον καρπό σταθερό και την παλάμη ανοιχτή) σε μια open-world φυλακή πιστεύοντας πως το κλειδί για την μοναδική πόρτα κοινωνικής αναγνώρισης και επιτυχίας έγκειται στην ολοκλήρωση μιας διεφθαρμένης εξέτασης πάνω σε ελλειπή, λανθασμένη ύλη που αργά ή γρήγορα είτε θα ξεχάσεις είτε θα διορθώσεις μελλοντικά με την μαθηματικά αυστηρή αλήθεια. Αποτυγχάνεις και γίνεσαι σκλάβος για το υπόλοιπο της ζωής σου. Επιτυγχάνεις και γίνεσαι σκλάβος για το υπόλοιπο της ζωής σου, με την προσθήκη μιας πρόωρης πτώσης μαλλιών.
Όσο περισσότερο το σκέφτομαι τόσο περισσότερο με στενοχωρεί. Ο ακαδημαϊκός προγραμματισμός είναι τελικά μια σκιά της πραγματικότητας, μια αποκρουστική συμπύκνωση της αλήθειας και της μαγείας της τέχνης των υπολογιστών στις ανάγκες, τα μέτρα και τα συμφέροντα των αστών. Σκέψου το game development (έχω αμέτρητα άλλα παραδείγματα). Από την μια έχεις τους θαρραλέους hobbyists με την δίψα τους για καινοτομία, και από την άλλη έχεις παραρτήματα/κατηχητικά εμπορικών game engines που προσπαθούν να σου τα πλασάρουν παγκοσμίως ως σχολές υψηλού κύρους και κέντρα δημιουργικότητας.
Είναι μεγάλη η συζήτηση. Οι επαρχιακές σχολές των δέκα χιλιάδων μορίων (και όχι μόνο) χρήζουν ιδιαίτερης εξέτασης. Έχω πεισθεί πως η ακαδημαϊκή πορεία είναι εν μέρει δημοφιλής επειδή συμβάλει άμεσα στην αναβάθμιση της επαρχίας, μέσω των φοιτητικών εξόδων και των ενοικίων.
Έχω την εντύπωση πως αυτή η σκιά είναι εσκεμμένη. Επιλέγοντας το κατάλληλο διδακτικό υλικό (game engines, vivado, μαθήματα excel, χορηγούμενα μαθήματα cisco routing, σεμινάρια) δημιουργείς αποδοτικό εργατικό δυναμικό χωρίς ωστόσο να αναπτύξεις την αυτάρκεια των μαθητευόμενων. Παράλληλα, βαπτίζεις την ανεργία ως αποτυχία και ρυθμίζεις την κοινωνία έτσι ώστε να είναι σχεδόν αδύνατο να συνευρεθούν ανεξάρτητες ομάδες παθιασμένων ειδικών. Έτσι (εσύ το κράτος ή έστω εσύ η αστική τάξη) ελπίζεις πως ο υπόλοιπος πληθυσμός θα πεισθεί πως όχι μόνο δεν είσαι επιζήμιος, αλλά από την άλλη πως είσαι και απαραίτητος.
Συμβουλές για (βαθιά φωνή ΙΕΚ) Σίγουρη Επιτυχία
Αν οι γονείς σου είναι αλκοολικοί ή γενικότερα το σπίτι σου είναι πραγματικό μπάχαλο, τότε δεν ξέρω κατά πόσο θα σου φανεί χρήσιμη αυτή η παράγραφος. Η απόλυτη πειθαρχεία έχει και αυτή τα όριά της.
Update 2024: Η κυβέρνηση του Κούλη μόλις άνοιξε μια νέα πλατφόρμα, το «Ψηφιακό Φροντιστήριο». Μπορείς γενικά να παρακολουθείς (με περιορισμένο βαθμό διαδραστικότητας) μαθήματα φροντιστηριακού τύπου, διαδικτυακά και εντελώς δωρεάν.
Αρχικά, ψάξε για δωρεάν βοηθήματα. Μπορεί να γνωρίζεις ήδη πως ένα αρκετά μεγάλο μέρος της ύλης των Πανελλαδικών δεν περιέχεται καν στο σχολικό βιβλίο. Ζήτα βοηθήματα από συγγενείς και μην ντραπείς να ζητήσεις βιβλία από το γραφείο ή την βιβλιοθήκη του σχολείου! Εναλλακτικά, μπες στο Anna’s Archive, στο libgenesis.rs ή σε οποιαδήποτε άλλη πειρατική βιβλιοθήκη του διαδικτύου.
Λύνε ασκήσεις και, αν σε βολεύει, φτιάξε ένα πρόγραμμα: Χώρισε τα μαθήματα σε τομείς μέσα στην εβδομάδα και προσπάθησε να συμβαδίζεις τουλάχιστον με αυτά που διδάσκει ο καθηγητής στο σχολείο. Εμβάθυνε και μην ντρέπεσαι να ρωτάς για διευκρινίσεις, δουλειά τους είναι!
Όσον αφορά την γλώσσα, θα σε συμβούλευα να γράφεις μια έκθεση την εβδομάδα ή να ανοίξεις μια ιστοσελίδα όπως έκανα εγώ. Μην το βλέπεις σαν αγγαρεία, είναι δημιουργικό. Διάβαζε άρθρα στην Βικιπαίδεια μια στο τόσο, ενημερώσου για κοινωνικά ζητήματα και μην διστάζεις να περνάς χαρακτήρα σε αυτά που γράφεις. Έχε ωστόσο στο νου σου πως η γλώσσα, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα μαθήματα, είναι καλλιτεχνική. Δεν υπάρχει διακριτή εξέλιξη, είναι μια συνεχής, απρόβλεπτη και μη-παρατηρήσιμη πορεία.
Μπες στο study4exams.gr. Περιέχει ασκήσεις, βίντεο, διαγράμματα και σημειώσεις για όλα τα κεφάλαια των βιβλίων. Φαντάζομαι πως σήμερα θα έχει πλέον βελτιωθεί αισθητά, διότι όταν εγώ έγραφα ήταν κάπως ημιτελής. Αν γράφεις φυσική ή χημεία, μπες στην ιστοσελίδα ylikonet.gr, με στήριξε αφάνταστα! Μπες και στο chemistrytopics.xyz: Οι συγγραφείς έχουν φτιάξει 3 απίστευτα ολοκληρωμένα βοηθήματα και τα μοιράζονται ελεύθερα με τον κόσμο! :O
Αν έχεις υπολογιστή αλλά είναι μισο-χαλασμένος, ή αν έχεις κάποιο παλιό laptop μέσα σε καμιά ντουλάπα, κατέβασε GNU/Linux και θα τρέχει σαν καινούργιος.
Τέλος, μην ξεχνάς πως η διαδικασία είναι ψυχοφθόρα. Ασχολήσου παράλληλα με κάτι δημιουργικό, όπως με την ζωγραφική ή την μουσική (αν έχεις στην διάθεσή σου κάποιο όργανο). Βγες έξω, παίξε κάποιο άθλημα με τους φίλους σου ή συνέχισε κάποιο παλιό σου χόμπι. Αν δεν έχεις φίλους, κάνε, μάλλον εσύ είσαι το πρόβλημα. Το τελευταίο μπορεί να ακουστεί κάπως, αλλά έρχεται από εμπειρία.