Συζητώντας με έναν Ζητιάνο

Context

Βρισκόμουν στην Ζωγράφου και επέστρεφα περπατώντας προς το κέντρο, με στόχο να αγοράσω την Μεταμόρφωση του Κάφκα από ένα συγκεκριμένο περίπτερο της Ακαδημίας (υποθέτω πως μαζεύουν τα βιβλία από εγκαταλελειμμένα σπίτια, εξακολουθούν να είναι φθηνά πάντως). Πέρασα τον Ευαγγελισμό, έφτασα στο Σύνταγμα και πήρα την δεξιά στροφή για να φτάσω τελικά δίπλα στα έργα του μετρό. Ήταν 7 το απόγευμα και το μόνο που θυμόμουν ήταν πως το περίπτερο βρισκόταν σε κάποια ευθεία εκεί γύρω. Μετά από μισή ώρα περπάτημα βρήκα τελικά το μέρος, κυριολεκτικά τριάντα βήματα έξω από την αφετηρία… Το βιβλίο κόστισε μόλις 50 λεπτά, την ίδια στιγμή που κάτι στενά πιο πέρα η «Σύγχρονη Εποχή» πουλάει ξύλινα κείμενα της ιδεολογικής επιτροπής του ΚΚΕ στο εικοσαπλάσιο (και βάλε) της τιμής (sorry not sorry).

Με το βιβλίο στο χέρι επέστρεψα πάλι στην στάση. Ήταν αργά και δεν είχα όρεξη να πάρω το μετρό. Προτίμησα να περιμένω το Α2 για να χαρώ την διαδρομή. Καθισμένος λοιπόν με το βιβλίο ανοικτό στο χέρι πέρασε μετά από κανένα τέταρτο ένας ζητιάνος.

Συνάντηση

Η συζήτηση ξεκίνησε με εκείνον να ζητά ευγενικά ένα μπουκάλι νερό, μετά από μια δίλεπτη προσπάθεια να μου αποδείξει πως τα χρήματα τα είχε πράγματι ανάγκη, και πως δεν ήταν ναρκομανής. Η τσάντα μου έχει γύρω στα 15 λεπτά του ευρώ (inflation-adjusted, :P). Παρόλα αυτά δεν βιάστηκε να φύγει και, ρωτώντας πρώτα για το βιβλίο και παρατηρώντας αμέσως μετά πως με ενδιέφερε ειλικρινά η ζωή του, μου τα διηγήθηκε όλα! Το Α2 πέρασε, αλλά το αγνόησα. Ακολουθεί μια από μνήμης αφήγηση της ιστορίας του:

Βαγγέλης Αλεξίου

Ο Βαγγέλης είναι 48 χρονών. Η μητέρα του ήταν αλκοολική και τον είχε παρατημένο από μικρή ηλικία, αλλά ο πατέρας του, ζωγράφος στο επάγγελμα, τον αγαπούσε. Διάβαζε λογοτεχνία από μικρός και ήταν παιδί με περιέργεια (ενδεικτικά, έκατσε να μελετήσει το manual του Amstrad υπολογιστή της οικογένειας και υλοποίησε το pong σε 150 οθόνες κωδικού με μια διάλεκτο της BASIC!). Αργότερα, ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του, μπήκε στην σχολή καλών τεχνών (επίτευγμα αυτό καθαυτό) και αποφοίτησε τελικά με άριστα. Μέχρι πρόσφατα δούλευε ως γραφίστας σε Adobe Illustrator (και αλλά πολλά που δεν θυμάμαι!) με ικανοποιητικό φαντάζομαι μισθό. Δυσκολεύτηκε να ξεπεράσει τον πρόωρο θάνατος του πατέρα του από καρκίνο. Από εκείνη την στιγμή και έπειτα έμεινε ουσιαστικά χωρίς οικογένεια…

Όλα άλλαξαν όταν, στην θέση του συνοδηγού σε αυτοκίνητο φίλου, έπαθε τροχαίο. Ξύπνησε στο νοσοκομείο με την λεκάνη του σπασμένη και το δεξί του πόδι 10 εκατοστά μικρότερο από το αριστερό. Η παρουσία ψυχολόγου τον είχε προϊδεάσει πως από εδώ και στο εξής ήταν ανάπηρος… Κάπως έτσι λοιπόν άρχισε η κατρακύλα. Τον απολύσανε από την δουλειά του και, ολομόναχος όπως ήταν, έχασε κάθε πηγή εισοδήματος. Η ιδιοκτήτρια του διαμερίσματός του, φτωχή επίσης, αναγκάστηκε να τον διώξει παρά την θέλησή της. Έπρεπε και εκείνη κάπως να επιβιώσει.

Η επέμβαση προσθήκης σφαίρας τιτανίου θα κοστίσει έξι χιλιάδες ευρώ. Το κράτος αρνείται να του προσφέρει επίδομα αναπηρίας με την πρόφαση ότι η μελλοντική αυτή επέμβαση, όταν και αν συμβεί, έχει μια κάποια πιθανότητα επιτυχίας. Κάθε επίσκεψή του στο νοσοκομείο συνοδεύεται με νέα αναβολή του χειρουργείου…. Πλέον κάνει μπάνιο κάθε τρεις μέρες σε μια δομή, αλλά δεν του παρέχεται κανένα σπίτι. Περιπλανιέται στο Σύνταγμα και την Ακαδημία, στις μόνες δηλαδή ασφαλείς γειτονιές της Αθήνας. Η παρουσία των αστυνομικών ναι μεν τον προστατεύει από τις επιθέσεις των ναρκομανών, αλλά οι μπάτσοι (όπως προτιμά να τους αποκαλεί) του συμπεριφέρονται σαν να ήταν κάποιος «ανέγγιχτος», σπρώχνοντάς τον μόνο με τα γκλομπ.

Έχει διαβάσει Στάινμπεκ, Ντοστογιέσφκι, Κροπότκιν, Μπουκόφσκι, Μακιαβέλι, Κάφκα… Συχαίνεται τα άτομα που μπροστά στις παρακλήσεις του αρνούνται να στρίψουν - έστω - το κεφάλι τους. Πέρσι δεν θα φανταζόταν ποτέ πως θα έμενε στον δρόμο.

Συχνά ακούω γονείς να ψιθυρίζουν στα παιδιά τους πως όλοι (έμφαση) οι ζητιάνοι είναι ψεύτες, και πως ο ύπουλος μισθός τους ξεπερνά κατά πολύ τον κατώτατο. Όταν κάνεις μια σκέψη, απάντα πρώτα στο εξής ερώτημα: «Βολεύει αυτή η άποψη το σύστημα (trademark);». Αν ναι, τότε ψάξου λίγο παραπάνω και ξέχνα προσωρινά την διαίσθηση. Να εξετάζεις τουλάχιστον κατά περίπτωση. Προφανώς δεν διαφωνώ στο ότι υπάρχουν και επαγγελματίες.